عنوان مقاله:

تحلیل جرم‌انگاری ارتداد در مواجهه حقوق بشر اسلامی و حقوق بشر بین‌المللی: دیالکتیک حقوق بشر و حقوق شهروندی

ارتداد در شریعت اسلامی به معنای عدول از دین اسلام است که مطابق مقررات اسلامی وصفی مجرمانه داشته و مجازات آن از جمله شدیدترین مجازات‌ها به شمار می‌رود. برخی از دول‌ اسلامی نیز آن را جرم تلقی نموده و مستوجب مجازات مقرر در شرع دانسته‌اند. این در حالی است که به موجب اندیشه حقوق بشر غربی و وفق برخی از اسناد بین‌المللی حقوق بشر، جرم‌انگاری ارتداد با حقوق بنیادین اولیه بشری در تعارض بوده و فرد باید در کنار حق انتخاب دین و مذهب، دارای حق تغییر دین و مذهب نیز باشد.

این مقاله جرم‌انگاری ارتداد را با تأکید بر مبانی نظری دو رویکرد متزور در حوزه حقوق بشر و حقوق شهروندی ارزیابی می‌نماید.

این در حالی است که به موجب اندیشه حقوق بشر غربی و وفق برخی از اسناد بین‌المللی حقوق بشر، جرم‌انگاری ارتداد با حقوق بنیادین اولیه بشری در تعارض بوده و فرد باید در کنار حق انتخاب دین و مذهب، دارای حق تغییر دین و مذهب نیز باشد.

در این راستا دیالکتیک موضوع از دو جنس خواهد بود:

نخست، دیالکتیک مفهومی که ناشی از تفکیک حقوق بشر و حقوق شهروندی است و فلسفه جرم‌انگاری ارتداد حاصل برآیند دو جنس است.

دوم، دیالکتیک تطبیقی که برآمده از سنجش قواعد حقوق بشر اسلامی و حقوق بشر بین‌المللی است.

حقوق بشر بین‌المللی مطابق آنچه پیش از این اشاره شد، طبیعت دین به گونه‌ای است که اجباری‌پذیر نیست؛ با این وجود برخی امور مقدماتی در پذیرش دین هست که اجباری‌پذیر است؛ از جمله این که باید یا نباید واقعیتی را که در جهت نرسیدن حقایق به مردم وجود دارد، رفع نمود.

از این رو در جرم‌انگاری ارتداد بیش از ملاحظات آزادی‌های حقوق بشری، ملاحظات حقوق شهروندی در جامعه اسلامی مطمح نظر قرار گرفته است.

در قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل نیز هرچند وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران بر استمرار مج